Македонија на седмото место во светот според индексот за политиките за дроги

Македонија е рангирана на 7 место во рамките на опфатени 30 земји, според првиот индекс за политиките за дроги во светот.

Пред Македонија се Грузија на шесто место со ист број на бодови, потоа Канада, Австралија, Велика Британија,Португалија, Нов Зеланд и Норвешка на прво место. Од европските земји кои се полошо оценети од Македонија се Унгарија на 12 место и Русија на 20 место.

„Ова 7 место не треба да се гледа како успех за Северна Македонија која беше оценета со 55 од 100 можни бодови. Во секој учебник индексот 55 не се оценува како добро постигнување. Посебно ако се земе во предвид и друштвото односно групата на земји кои беа оценувани од кои поголемиот дел се познати по своите лоши политики за дроги. Овој индекс треба да се чита во насока дека македонската влада и институции имаат уште многу работа за креирање на содветна политика за дроги која ќе се базира на здравјето и човековите права “ изјаувуваат од ХОПС – Опции за здрав живот Скопје.

Првото издание на Глобалниот индекс на политика за дроги кој беше објавен во ноември 2021 од страна на Конзорциумот за намалување штети (Harm Reduction Consortium), коалиција на граѓански и здруженија од заедницата, во партнерство со академици, открива дека најголем број од земјите во светот не успеале своите национални политики за дроги да ги усогласат со препораките на Обединети Нации. Тие упатуваат итен апел до владите, реформите во оваа област да бидат нивен приоритет.

Во 5 од 30 –те земјите опфатени во Индексот (Бразил, Колумбија, Киргистан, Мексико и Северна Македонија), вклученоста на војската или специјалните безбедносни сили во операциите за контрола на дрогата се смета за ендемична за пристапот на земјата кон спроведување на законите поврзани со дрога.

Според извештајот, загрижувачки е тоа што во податоците на Индексот се нагласени широко распространетите прекршувања на човековите права направени во име на контрола на дрогата во рамките на казнено-правниот апарат, вклучително и насилство и тортура извршени од полицијата и произволни апсења и притворања, при што само мал број земји известиле дека тоа се ретки појави. Во Авганистан, Кенија и Киргистан, на пример, насилството од страна на полицијата се смета за широко распространето во напорите за контрола на дрогата, додека тоа се смета за ретка (или многу ретка) појава во само 6 земји (Костарика, Унгарија, Нов Зеланд, Северна Македонија, Норвешка и Обединетото Кралство). Слично на тоа, случаите на произволно притворање се сметаат за ретки во само 3 од 30-те испитани земји: Нов Зеланд, Португалија и Обединетото Кралство.

Во однос на правото на правично судење за лицата осомничени за прекршоци поврзани со дрога, можноста да им се гарантира фер судење се смета за неверојатна во Авганистан, а Северна Макеоднија е во групата од 12 земји со значителни ограничувања во пристапот до правично судење: Грузија, Гана, Кенија, Киргистан, Мексико, Мароко, Мозамбик, Непал, Северна Македонија, Русија, Тајланд и Уганда. Пристапот до правично судење се смета за гарантиран само во 7 земји: Австралија, Канада, Костарика, Нов Зеланд, Норвешка, Португалија и Обединетото Кралство.

Индексот ги оценува достигнувањата на владите во однос на достапноста и употребата на алтернативи за апсење, обвинување, осудување и/или казнување за дела поврзани со дрога. Австралија, Јамајка, Нов Зеланд, Северна Македонија и Португалија добија највисоки оценки (85/100) во обезбедувањето алтернативи за апсење, обвинување, осудување и/или казнување, а најниско рангирани се Колумбија, Грузија, Кенија, Мароко, Мозамбик и Уганда.

Само 9 земји вклучително и Северна Македонија (Австралија, Костарика, Јамајка, Киргистан, Мексико, Нов Зеланд, Северна Македонија, Португалија и Русија) понудиле алтернативи во сите три фази (апсење, обвинување, осудување и/или казнување)

Уште позагрижувачки, само 11 земји нудат низа опции за третман врз основа на потребите и претпочитувањата на луѓето (Авганистан, Австралија, Канада, Гана, Унгарија, Јамајка, Нов Зеланд, Северна Македонија, Португалија, Сенегал и Обединетото Кралство).

Само 1 земја (Канада) има одредба за спроведување на програми за размена на стерилни игли и шприцеви во затворски услови, иако покриеноста е многу ограничена. 15 од 30-те испитани земји обезбедуваат ОАТ (Третман за одржување со опиоидни агонисти) во затворите, но во пракса само 3 земји (Северна Македонија, Португалија и Обединетото Кралство) имаат обезбедено пристап до Третман за одржување со опиоидни агонисти за повеќе од 40% од луѓето кои се корисници на дроги во затвор.