Голем експеримент во Исланд: воведоа четиридневна работна недела

Економијата на Исланд расте побрзо од повеќето европски земји по воведувањето на пократка работна недела без намалување на платите, покажаа резултатите од истражувањето објавени во петокот. Според Си-ен-ен, помеѓу 2020 и 2022 година, 51% од работниците во земјата се согласиле да учествуваат во експеримент во кој работеле четири дена во неделата за иста плата.

Минатата година Исланд забележа побрз економски раст од повеќето европски земји, а стапката на невработеност е една од најниските во Европа, објавија Autonomy институтот со седиште во Велика Британија и Асоцијацијата за одржливост и демократија на Исланд (Алда). „Ова истражување покажува вистински пример за успех: пократкото работно време стана норма во Исланд, а економијата е силна според голем број индикатори“, вели Гудмундур Д. Харалдсон, истражувач во Алда.

Во двата претходни големи експерименти спроведени помеѓу 2015 и 2019 година, вработените во јавниот сектор во Исланд работеа 35-36 часа неделно, без намалување на платата. Многумина од нив работеа 40 часа неделно пред тоа.

Експериментите вклучија 2.500 луѓе – повеќе од 1% од работоспособното население на Исланд во тоа време – и беа насочени кон одржување или зголемување на продуктивноста, а истовремено подобрување на рамнотежата помеѓу работата и животот. Истражувачите откриле дека продуктивноста останала иста или подобрена на повеќето работни места, додека благосостојбата на работниците значително се зголемила во различни аспекти, вклучително и намалување на стресот и подобрување на здравјето и рамнотежата помеѓу работата и животот.

По експериментите, исландските синдикати преговараа за намалување на работното време за десетици илјади нивни членови низ целата земја.

Во 2023 година, економијата на Исланд порасна за 5%, што ја прави втора највисока стапка на раст меѓу богатите европски економии. Ова е значително повисока од просечната стапка на раст на земјата од речиси 2% во периодот помеѓу 2006 и 2015 година.

Сепак, ММФ предвидува значително побавен раст на Исланд оваа и следната година. „Се предвидува забавување на растот во 2024 година поради натамошното намалување на домашната побарувачка и забавување на растот на потрошувачката на туризмот“, наведува ММФ.

Ниската стапка на невработеност на Исланд е силен показател за економската виталност, додаваат од Институтот и Алда. Имаше бројни експерименти со четиридневната работна недела ширум светот, вклучително и успешен експеримент во 2022 година во 33 компании, главно од Соединетите Американски Држави и Ирска.