Повеќето класични видео игри повеќе не се комерцијално достапни; доколку итно не се сочуваат во библиотеки и архиви, ќе се изгубат и ќе исчезнат од нашата историска и културна меморија.


Откако асирскиот крал Ашурбанипал складирал околу 30.000 глинени плочи напишани со клинесто писмо во неговата палата во Ниневија во седмиот век п.н.е., луѓето се обидуваат да зачуваат историски, културни и уметнички релевантни дела.

По книгите, сликите, статуите, филмовите и грамофонските плочи, време е да се спасуваат и видео игрите.

Пример за Стенфорд

Имено, како што предупредува неодамнешното истражување на Фондацијата за историја на видео игри и мрежата за зачувување на софтвер, повеќето видео игри повеќе не се комерцијално достапни. Доколку овие дела итно не се соберат и зачуваат во библиотеките и архивите, тие ќе бидат изгубени и ќе исчезнат од нашата историска и културна меморија.

Студијата го наведува позитивниот пример на Универзитетот Стенфорд, кој одлучи да ги архивира видео игрите во своите колекции. Овој проект е предводен и надгледуван од Хенри Ловуд, куратор на историјата на науката и технологијата, како и на филмските и медиумските збирки на универзитетските библиотеки.

Документирање на историјата

„Игрите станаа важен дел од нашата култура. Речиси е невозможно целосно да се разбере сопствената културна историја без пристап до историјата на игрите“, тврди Ловуд, кој во изминатите дваесет години водеше и учествуваше во бројни иницијативи посветени на зачувување и документирање на виртуелни светови, дигитални игри и интерактивни симулации. Тој е исто така водечки историчар на игри и борец за зачувување на софтверот, автор на бројни статии и трудови.

„Пред 20 години, луѓето кои проучуваат игри би ја оправдале својата работа велејќи: „Во споредба со филмската индустрија, ние носиме половина од приходите од благајните“. Денес тоа е гигантска медиумска индустрија која носи десет пати повеќе пари од филмови за продажба на билети“, објаснува Ловуд. „Ако не ја документираме историјата на индустријата за игри, ќе изгубиме огромен дел од нашата културна историја и способноста да го поврземе она што се случува во игрите и онлајн просторите со други аспекти од нашата култура и политика“.

Првата колекција

На Стенфорд, кон крајот на деведесеттите, првата историска колекција на софтвер беше создадена од Стивен М. Кабринети. Збирката содржи приближно 8.500 софтверски наслови, како и компјутерски хардвер, периферни уреди и стручна литература.

Проектите потоа беа следени еден по друг, а во последниот кураторите испитуваа како може да се пристапи до колекциите на игри преку емулација, користејќи едно хардверско и софтверско опкружување за да имитира друг систем. Библиотеките сега истражуваат емулација како начин за истражувачите да користат застарен или недостапен софтвер користејќи модерни системи.

Правни прашања

Еден од најголемите проблеми при креирањето на колекција на застарен софтвер е од правна природа, објаснува Ловуд. Имено, правилата за лиценцирање им отежнуваат на носителите на авторски права на наслови на игри да им дозволат на културните институции како Стенфорд да ги направат достапни онлајн.

Тоа се авторски права кои се враќаат на програмери или делови од софтвер лиценцирани од други софтверски компании или музика што се користи во игра чии права не можат да се пренесат во библиотеката, со што се блокира давањето дозвола за обезбедување пристап до игрите во целина… има многу такви сиви зони, повеќе од правна отколку од техничка природа.

Во обидот да го сместат софтверот во музејот, кураторите открија сосема нова категорија на дела „без родители“, „дела сираци“ заштитени со авторски права чии носители на права се непознати или неконтактибилни.

Игри кои не се измислени

Сепак, Ловуд не се откажува од желбата да спаси што е можно повеќе од ИТ историјата. Тој самиот игра ФИФА Интернешнл Фудбал во слободното време и страсно ги следи социјалните, како што ги нарекува, „нефиктивни“ игри како историски и спортски симулации.

„Спортските игри што ги играв во мојата младост, создадени од компании како Страт-о-Матиќ или АПБА, денес тешко се наоѓаат во библиотеките и музеите. Штета е, бидејќи тие беа дел од раната историја на спортската аналитика“, вели Ловуд, откривајќи ја главната инспирација за делото на кое е посветен.